دهکده‌های سلامت یکی از قابلیت‌های گردشگری سلامت در دنیاست که به‌عنوان سفر باهدف کسب سلامت جسمی، روحی و روانی در حال گسترش است و شامل مجموعه‌ای از خدمات ورزشی، پزشکی، آب‌درمانی، طبیعت‌درمانی و گذراندن دوره نقاهت پس از درمان می‌شود که در محیط‌های طبیعی مستعد و خوش آب‌وهوا شکل می‌گیرد.
ایران با دارا بودن ۵۰۰ مجموعه آب‌درمانی با خواص پزشکی از ظرفیت‌های بکری در این حوزه برخوردار است و در حال حاضر تعدادی دهکده سلامت ازجمله ایجاد شده است و ضرورت دارد بخش خصوصی برای توسعه این بخش سرمایه‌گذاری کند.با وجود اینکه بیش از یک دهه از عمر گردشگری سلامت در ایران می‌گذرد، اما این شاخه تخصصی از گردشگری که در سایر کشورهای منطقه مانند ترکیه و هند سالانه سود قابل‌توجهی را نصیب دولت‌ها می‌کند، هنوز نتوانسته جایگاه خود را در ایران پیدا کند.
کارشناسان معتقدند با ورود هر گردشگر سلامت به کشور ۳ هزارتا ۵ هزار دلار و معادل ۸۰ بشکه نفت ارزآوری می‌شود که با توجه به سیاست‌های کاهش وابستگی بودجه به فروش نفت، گردشگری سلامت یکی از راه‌های کسب درآمدهای ارزی است که عاملی پیشران و تحریم‌شکن برای کشور محسوب می‌شود.
ظرفیت گردشگری تندرستی
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت کشور در خصوص ظرفیت گردشگری تندرستی در ایران به قدس می‌گوید: گردﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ ﯾﮑﯽ از بخش‌هایی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺸﯽ ﺑﺴﺰا در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ارزآوری برای کشور ایفا کند، اما باوجود ظرفیت‌های مناسب در این حوزه، هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه قابل‌قبول خود را بدست آوریم.
ایران با دارا بودن ۵۰۰ مجموعه آب‌درمانی با خواص پزشکی از ظرفیت‌های بکری در این حوزه برخوردار است و در حال حاضر تعدادی دهکده سلامت ازجمله ایجاد شده است و ضرورت دارد بخش خصوصی برای توسعه این بخش سرمایه‌گذاری کند.با وجود اینکه بیش از یک دهه از عمر گردشگری سلامت در ایران می‌گذرد، اما این شاخه تخصصی از گردشگری که در سایر کشورهای منطقه مانند ترکیه و هند سالانه سود قابل‌توجهی را نصیب دولت‌ها می‌کند، هنوز نتوانسته جایگاه خود را در ایران پیدا کند.
کارشناسان معتقدند با ورود هر گردشگر سلامت به کشور ۳ هزارتا ۵ هزار دلار و معادل ۸۰ بشکه نفت ارزآوری می‌شود که با توجه به سیاست‌های کاهش وابستگی بودجه به فروش نفت، گردشگری سلامت یکی از راه‌های کسب درآمدهای ارزی است که عاملی پیشران و تحریم‌شکن برای کشور محسوب می‌شود.
ظرفیت گردشگری تندرستی
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت کشور در خصوص ظرفیت گردشگری تندرستی در ایران به قدس می‌گوید: گردﺷﮕﺮی ﺳﻼﻣﺖ ﯾﮑﯽ از بخش‌هایی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺸﯽ ﺑﺴﺰا در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ارزآوری برای کشور ایفا کند، اما باوجود ظرفیت‌های مناسب در این حوزه، هنوز نتوانسته‌ایم جایگاه قابل‌قبول خود را بدست آوریم.
مطالعات انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهد ما می‌توانیم سالانه بین ۴ تا ۵ میلیارد دلار از این صنعت درآمد داشته باشیم، اما در حال حاضر طی هفت سال گذشته به‌طور میانگین بین ۹۰۰ میلیون دلار تا یک میلیارد دلار درآمد داشته‌ایم و اگر آمار اتباع رسوب کرده داخلی که به مراکز درمانی و بیمارستان‌های ما مراجعه می‌کنند را کم کنیم سالانه بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار نفر گردشگر پزشکی داریم، که البته برخی با استناد به آمار گردشگران دارای ویزای درمان، آمارهای بالاتری را ارائه می‌کنند، اما به دلیل اینکه سامانه جامع آماری در این حوزه نداریم نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد.
با ورود هر گردشگر سلامت به کشور ۳ هزارتا ۵ هزار دلار و معادل ۸۰ بشکه نفت ارزآوری می‌شود که با توجه به سیاست‌های کاهش وابستگی بودجه به فروش نفت، گردشگری سلامت یکی از راه‌های کسب درآمدهای ارزی است که عاملی پیشران و تحریم‌شکن برای کشور محسوب می‌شود
بااین‌حال هنوز بخش قابل‌توجهی از این ظرفیت بدون استفاده مانده است و افزایش بهره‌وری ۳ تا ۴ میلیارد دلاری از این بخش به تنظیم و پیاده‌سازی مجموعه‌ای از برنامه‌ها و پروژه‌های ملی نیاز دارد.
دیاکو عباسی می‌افزاید: در بخش گردشگری سلامت به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌های بیمارستانی و امکانات پزشکی و همچنین پزشکان متخصص و فوق تخصص، ظرفیت‌های بسیار خوبی در کشور وجود دارد.
چراکه حدود هزار و ۱۰۰ بیمارستان داریم که نشان‌دهنده سطح بالای کیفیت نظام درمانی کشور است؛ ضمن آنکه دارای ۳۰۰ بیمارستان و مرکز درمانی «آی.پی.دی»بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که مجوز تأسیس واحدی به نام بخش خدمات بین‌الملل سلامت را کسب و راه‌اندازی کرده‌اند) هستیم و حدود ۷۰۰ شرکت فعال ارائه خدمات گردشگری سلامت در کشورهای مختلف برای جذب گردشگران سلامت داریم.
چالش‌های صنعت گردشگری سلامت
وی ادامه می‌دهد: در بخش گردشگری تندرستی نیز به‌عنوان یکی از ابعاد گردشگری سلامت از ظرفیت بسیار خوبی در حوزه آب‌درمانی، طب سنتی ایرانی و طب طبیعت‌درمانی برخورداریم.
از طرفی دیگر در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای نیز به لحاظ راهبردی و موقعیت جغرافیایی با جمعیت ۳۰۰ تا ۳۷۰ میلیون نفر متقاضی گردشگری سلامت قرارگرفته‌ایم که مجموع این امکانات و ارزان تمام شدن هزینه درمان برای گردشگران سلامت در مقایسه با دیگر کشورها، فرصت بسیار خوبی برای توسعه صنعت گردشگری در کشور به وجود آورده است.
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت کشور با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته صنعت گردشگری سلامت کشور با چهار چالش و آسیب اساسی مواجه بوده که مانع افزایش بهره‌وری از این صنعت شده است، می‌گوید: نخستین چالش، بازارسازی بین‌المللی است، به‌طوری‌که در سطح بین‌الملل نتوانسته‌ایم ظرفیت‌هایی همچون معرفی پزشکان توانمند ایرانی، درمان، طب مکمل، طبیعت‌درمانی، طب سنتی و سایر ظرفیت‌هایی که در گونه‌شناسی گردشگری سلامت کشور قرار می‌گیرد، به جامعه هدف معرفی کنیم، به همین دلیل بخش قابل‌توجهی از بازار هدف، شناخت کافی از ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری سلامت و تندرستی ندارند و تحقق این مهم نیازمند یک برنامه کلان بازاریابی در قالب برند ملی گردشگری سلامت است.
ضرورت آموزش به بخش خصوصی
عباسی می‌افزاید: عامل دوم موضوع توانمندسازی و آموزش بخش خصوصی در صنعت گردشگری سلامت است. زیرا شرکت‌های خدمات گردشگری سلامت و حتی بیمارستان‌های بین‌المللی ما در زمینه ارائه خدمات در سطح مورد قبول و استاندارد بین‌المللی گردشگری سلامت دچار ضعف هستند و به آموزش و توانمندسازی نیاز دارند.
وی مانع دیگر توسعه گردشگری سلامت کشور را چالش نظارتی برمی‌شمارد و ادامه می‌دهد: طی سال‌های گذشته مسیرهای غیررسمی و واسطه‌های غیر شناسنامه‌دار آسیب‌هایی به این صنعت زده‌اند و ضرورت دارد با افزایش نظارت بر این حوزه، از فعالیت واسطه‌های غیررسمی در این حوزه پیشگیری شود.
صنعت گردشگری سلامت کشور با چهار چالش و آسیب اساسی مواجه بوده که مانع افزایش بهره‌وری از این صنعت شده است، نخستین چالش، بازارسازی بین‌المللی است، به‌طوری‌که در سطح بین‌الملل نتوانسته‌ایم ظرفیت‌هایی همچون معرفی پزشکان توانمند ایرانی، درمان، طب مکمل، طبیعت‌درمانی، طب سنتی و سایر ظرفیت‌هایی که در گونه‌شناسی گردشگری سلامت کشور قرار می‌گیرد، به جامعه هدف معرفی کنیم، به همین دلیل بخش قابل‌توجهی از بازار هدف، شناخت کافی از ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری سلامت و تندرستی ندارند
به گفته عباسی چالش دیگر مربوط به الگوها و سازمان مدیریتی در بخش گردشگری سلامت است. یعنی ساختار مدیریتی و تقسیم‌کاری که باید بین دستگاه‌ها، بخش خصوصی و قطب‌های گردشگری وجود داشته باشد، طی سال‌های گذشته مغفول مانده که مجموع این عوامل موجب کاهش بهره‌وری از صنعت گردشگری سلامت شده است.
ساماندهی مجوزها
وی در پاسخ به این پرسش که طی سال‌های اخیر شورای راهبری گردشگری سلامت برای رفع چالش‌های ذکرشده این حوزه چه اقداماتی انجام داده است، اظهار می‌کند: توسعه و بهره‌وری صنعت نوپای گردشگری سلامت نیازمند ارتباط بین بخشی و بین دستگاهی چند وزارتخانه است. بر همین اساس شورای راهبری گردشگری سلامت کشور از چهار وزارتخانه اطلاعات، گردشگری، بهداشت و درمان و امور خارجه تشکیل‌شده است تا با همکاری بین بخشی این وزارتخانه‌ها و ساماندهی این صنعت، اکوسیستم گردشگری سلامت افزایش یابد.
ساماندهی مجوزها
وی در پاسخ به این پرسش که طی سال‌های اخیر شورای راهبری گردشگری سلامت برای رفع چالش‌های ذکرشده این حوزه چه اقداماتی انجام داده است، اظهار می‌کند: توسعه و بهره‌وری صنعت نوپای گردشگری سلامت نیازمند ارتباط بین بخشی و بین دستگاهی چند وزارتخانه است. بر همین اساس شورای راهبری گردشگری سلامت کشور از چهار وزارتخانه اطلاعات، گردشگری، بهداشت و درمان و امور خارجه تشکیل‌شده است تا با همکاری بین بخشی این وزارتخانه‌ها و ساماندهی این صنعت، اکوسیستم گردشگری سلامت افزایش یابد.
ازاین‌رو پس از تشکیل این شورا، سند راهبری گردشگری سلامت تدوین شد و به امضای هیئت دولت رسید و به دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شد. با توجه به‌ضرورت ساماندهی شرکت‌های خدمات گردشگری سلامت و به‌منظور پیشگیری از موازی‌کاری‌هایی که درگذشته وجود داشت و برخی از مجوزهایی که از سوی وزارت بهداشت برای این شرکت‌ها صادر می‌شد، دریکی از بندهای این سند آمده است، صدور مجوز این شرکت‌ها به وزارت گردشگری واگذار شود و مجوزهایی که درگذشته از سوی وزارت بهداشت و درمان در این خصوص صادرشده است، توسط معاونت گردشگری، ساماندهی و ضابطه‌مند شود.این مسئول اقدام بعدی را تنظیم پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای با وزارت بهداشت و درمان برای مدیریت بازار گردشگری سلامت و ارسال آن به این وزارتخانه عنوان می‌کند و می‌افزاید: در این تفاهم‌نامه به اقدام‌های مشترک، تقسیم وظایف و مسئولیت‌هایی که به‌صورت هم‌افزایانه می‌توان پیش برد - و شامل چهار بخش اصلی؛ تبلیغات و بازارسازی در سطح بین‌الملل، آموزش و توسعه منابع انسانی، زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین نظارت بر اکوسیستم گردشگری سلامت می‌شود- به‌صورت شفاف اشاره شده است.
معرفی پزشکان توانمند ایرانی
دکتر عباسی با تأکید بر اینکه معرفی پزشکان توانمند ایران نقش مؤثری در برندسازی گردشگری سلامت کشور دارد، درخصوص اقدامات انجام‌شده در این حوزه می‌گوید: وظیفه و رسالت این موضوع یک کار بین‌بخشی است؛ اما به‌طور ویژه محوریت اصلی بر عهده وزارت گردشگری است که با تعامل با بخش خصوصی می‌تواند توانمندی‌های پزشکان ایرانی، ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دارای «آی‌پی‌دی»، سایر ظرفیت‌های موجود در این حوزه و مسیرهای درست استفاده از این ظرفیت‌ها را به کشورهای هدف معرفی کند. اگر این مهم تحقق پیدا کند علاوه بر بازاریابی، برای این صنعت برندسازی نیز می‌شود.وی تصریح می‌کند: البته برای تحقق این مهم «راهنمای گردشگری سلامت ایران» آماده‌شده است و با معرفی ایران، ظرفیت‌های گردشگری سلامت، مراکز درمانی، بیمارستان‌ها، دهکده‌های سلامت، شرکت‌های فعال در این حوزه، اقدام‌های لازم برای دریافت ویزای درمانی، ملاحظاتی که باید طی سفر به ایران در نظر گرفته شود و دیگر ظرفیت‌های گردشگری و ویژگی‌های فرهنگی ایران را در اختیار گردشگران سلامت قرار داده، همچنین ایجاد «سامانه ثبت بیماران بین‌المللی» باهدف تقویت سیستم نظارتی در بخش گردشگری سلامت اقدام دیگری است که در این زمینه انجام‌شده است.
نظارت بر رعایت حقوق گردشگران سلامت
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت کشور با تأکید بر اهمیت نظارت بر رعایت حقوق گردشگران سلامتی که وارد ایران می‌شوند، می‌گوید: گردشگری سلامت، به مفهوم صنعت در کشور ما نوپاست و باید برای توسعه آن اقدام‌های زیادی با محوریت شورای راهبری گردشگری سلامت کشور انجام شود. ازاین‌رو، برنامه‌ای با عنوان منشور حقوق گردشگران سلامت تدوین و در این منشور مشخص‌شده است تکلیف فعالان این حوزه در تعامل با گردشگران سلامت چیست، چه نکات اخلاقی را باید رعایت کنند و حقوق گردشگران سلامت شامل چه مواردی می‌شود و ارائه‌کنندگان خدمت به آن‌ها ملزم به رعایت چه مواردی هستند تا با رعایت آن‌ها به کیفیت درمان و سفر این گردشگران لطمه‌ای وارد نشود و تصویر ذهنی خوبی از کشور داشته باشند.
معرفی پزشکان توانمند ایرانی
دکتر عباسی با تأکید بر اینکه معرفی پزشکان توانمند ایران نقش مؤثری در برندسازی گردشگری سلامت کشور دارد، درخصوص اقدامات انجام‌شده در این حوزه می‌گوید: وظیفه و رسالت این موضوع یک کار بین‌بخشی است؛ اما به‌طور ویژه محوریت اصلی بر عهده وزارت گردشگری است که با تعامل با بخش خصوصی می‌تواند توانمندی‌های پزشکان ایرانی، ظرفیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دارای «آی‌پی‌دی»، سایر ظرفیت‌های موجود در این حوزه و مسیرهای درست استفاده از این ظرفیت‌ها را به کشورهای هدف معرفی کند. اگر این مهم تحقق پیدا کند علاوه بر بازاریابی، برای این صنعت برندسازی نیز می‌شود.وی تصریح می‌کند: البته برای تحقق این مهم «راهنمای گردشگری سلامت ایران» آماده‌شده است و با معرفی ایران، ظرفیت‌های گردشگری سلامت، مراکز درمانی، بیمارستان‌ها، دهکده‌های سلامت، شرکت‌های فعال در این حوزه، اقدام‌های لازم برای دریافت ویزای درمانی، ملاحظاتی که باید طی سفر به ایران در نظر گرفته شود و دیگر ظرفیت‌های گردشگری و ویژگی‌های فرهنگی ایران را در اختیار گردشگران سلامت قرار داده، همچنین ایجاد «سامانه ثبت بیماران بین‌المللی» باهدف تقویت سیستم نظارتی در بخش گردشگری سلامت اقدام دیگری است که در این زمینه انجام‌شده است.
نظارت بر رعایت حقوق گردشگران سلامت
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت کشور با تأکید بر اهمیت نظارت بر رعایت حقوق گردشگران سلامتی که وارد ایران می‌شوند، می‌گوید: گردشگری سلامت، به مفهوم صنعت در کشور ما نوپاست و باید برای توسعه آن اقدام‌های زیادی با محوریت شورای راهبری گردشگری سلامت کشور انجام شود. ازاین‌رو، برنامه‌ای با عنوان منشور حقوق گردشگران سلامت تدوین و در این منشور مشخص‌شده است تکلیف فعالان این حوزه در تعامل با گردشگران سلامت چیست، چه نکات اخلاقی را باید رعایت کنند و حقوق گردشگران سلامت شامل چه مواردی می‌شود و ارائه‌کنندگان خدمت به آن‌ها ملزم به رعایت چه مواردی هستند تا با رعایت آن‌ها به کیفیت درمان و سفر این گردشگران لطمه‌ای وارد نشود و تصویر ذهنی خوبی از کشور داشته باشند.
نظر شما